تراکم در لغت به معنای فشردگی است و هدف از مشخص شدن تراکم ساختمانی چیست، بررسی فشردگی جمعیت در یک مساحت مشخص از زمین است. برای مثال اگر سری به مناطق سمت بازار تهران زده باشید متوجه کم عرض بودن کوچه‌ها و نزدیک بودن ساختمان‌ها به یکدیگر می‌شوید. در این مناطق تراکم به وضوح بالا است. اما اگر به خیابان‌های شهرک غرب تهران توجه کنید، در این منطقه کوچه‌ها عریض بوده و ساختمان‌ها با فاصله معقولی از یکدیگر قرار گرفته‌اند. به طور کلی در این منطقه فضای باز وجود دارد. در نتیجه می‌توان گفت تراکم این ناحیه کم است.
طبقات منفی معمولا برای تامین پارکینگ، انباری، سالن اجتماعات، سالن ورزشی و استخر ساخته می‌شوند. البته هرچه طبقات منفی بیشتر شود هزینه گودبرداری و گرفتن جواز بیشتر خواهد شد.
تراکم پایه مالی بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران، در کلیه پهنه‌های استفاده از اراضی محدوده شهر تهران، معادل ١٢٠ درصد وسعت ملک، طبق سند مالکیت است. یعنی اگر قرار است ساختمانی 4 طبقه با تراکم 240 درصد ساخته شود، 120 درصد آن تراکم پایه مالی است و هزینه مابقی آن یعنی 120 درصد باقی مانده باید به شهرداری پرداخت شود. در واقع ما به التفاوت تراکم پایه مالی با تراکم ساختمانی مجاز باید توسط سازنده به شهرداری مربوطه پرداخت گردد.
تراکم ساختمانی مجاز یکی از مباحث مهمی است که تمام سازندگان باید به خوبی با آن آشنا باشند. محاسبه درصد تراکم ساختمان و تاثیر مسائلی مانند عقب نشینی در آن دارای ریزه کاری‌های فراوانی است. برای اطلاعات بیشتر به سایت آکادمی عمران مراجعه نمایید.