درس سمینادر در کارشناسی ارشد
چگونه درس سمینار کارشناسی ارشد را تدوین کنیم؟
سمینار یک درس 2 واحدی است که دانشجو باید یک یا دو ترم قبل از پایان نامه آن را اخذ کند. هدف از ارائه سمينار آشنايي دانشجويان كارشناسي ارشد با اصول اوليه روش تحقيق و تتبع نظري و نحوۀ استفاده از منابع اطلاع رساني و شيوۀ ارائه كتبي و شفاهي نتايج يك تحقيق در قالب جمع‌آوري، بررسي و دسته‌بندي تحقيقات انجام شده در ارتباط با موضوع سمينـار است.
در این درس دانشجو ابتدا یک استاد راهنما انتخاب می‌کند. سپس با توافق و تایید استاد راهنما دانشجو یک موضوع جهت سمینار انتخاب و در پایان ترم آنرا ارائه می‌کند. این موضوع باید جدید و مرتبط با گرایش تحصیلی دانشجو باشد و اصطلاحا جای کار داشته باشد، یعنی بتوان آنرا توسعه داد و نقد کرد. ازاینرو جدیدترین مطالب موجود در موضوع انتخاب شده باید جمع آوری شوند. در صورت توافق دانشجو و استاد این موضوع می تواند برای پایان نامه نیز استفاده شود. در غیر اینصورت دانشجو باید برای واحد پایان نامه، موضوع دیگری انتخاب نماید.
در درس سمینار فقط یک استاد راهنما برای هر دانشجو انتخاب می گردد. اما اخذ واحد سمینار با یک استاد به هیچ وجه بمعنای داشتن پایان نامه با آن استاد نمی باشد و صرفاً طرفین در صورت داشتن توافق می توانند آن را برای پایان نامه انتخاب نمایند. با این وجود پیشنهاد می‌شود برای تسریع کار و با توجه به اینکه دانشجو در درس سمینار راجع به یک موضوع تا حدودی تسلط پیدا می کند پایان نامه نیز در همان راستا باشد تا فرصت کافی برای ایده پردازی، شبیه سازی و نقد کارهای موجود وجود داشته باشد.
جمع آوری اطلاعات
برای انجام سمینار ابتدا باید همه مقالات و کتابهای الکترونیکی مرتبط با موضوع را از سایت‌های معتبر جمع‌آوری کنید. سپس آنها را بر اساس کیفیت مقالات ( مقالات کنفرانس، مجله، مجله ISI ) و کتابها در پوشه‌های مجزا بصورت زیر قرار دهید. برای ذخیره هر مقاله یا کتاب در پوشه‌های فوق ابتدا مقاله را در شاخه مربوطه کپی کرده و سپس نام آنرا بترتیب زیر تغییر دهید. ابتدا سال مقاله ، خط فاصله و نام مقاله :
بدین ترتیب فایل‌هایی که در یک پوشه قرار می گیرند بر اساس سال انتشار مرتب می‌شوند و برای دسته بندی و مطالعه آماده می‌شوند. حال مقالات را با مطالعه چکیده غربال کنید. یعنی مقالاتی که ارتباط بیشتری دارند از سایرین جدا کنید. بعد بخش مقدمه مقالات باقیمانده را مطالعه کنید. در هر موضوع برخی از مقالات اهمیت بیشتری داشته و به موضوع اصلی نزدیکتر هستند. این مقالات را با جزئیات بیشتری مطالعه کنید. با خواندن مقالات متعدد توانایی ایده‌پردازی دانشجو افزایش می‌یابد و هر چه مطالعه کاملتر و دقیق‌تر باشد ایده پیشنهادی از پختگی بیشتری برخوردار خواهد بود.
در انتها همه مقالات مطالعه شده را بر اساس ایده بکار رفته بهمراه نقاط ضعف و قوت آنها در یک جدول بصورت زیر دسته‌بندی کنید. | ردیف |
سال انتشار |
نوع مقاله
مجله –کنفرانس |
ایده |
پارامترهای مقاله |
نقاط قوت |
نقاط ضعف |
پیشنهاد |
| 1 |
2015 |
مجله ISI |
مقاله مروری کامل |
ربات بازو بالاتنه |
مرور بیش از 100 مرجع |
فقط بالاتنه |
افزودن ربات پایین تنه |
داشتن یک دسته‌بندی از ایده ها و نقاط ضعف و قوت آنها در یک موضوع نسبتا کلی می‌تواند نقطه شروع خوبی برای انتخاب موضوع دقیق‌تر پایان نامه باشد. برای مثال می‌توانید بگوئید ایده‌های بکار رفته در این مقالات همگی یک ضعف مشترک دارند و برای یک کاربرد خاص می‌توان آنها را توسعه داد. برای این منظور من روشی پیشنهاد می‌دهم که با ترکیب یا اعمال یک الگوریتم جدید آن ضعف بهبود یابد و معیارهای کاربرد پیشنهادی را نیز پوشش دهد.
در نظر داشته باشید برای پایان نامه همیشه یک مقاله بعنوان مقاله پایه انتخاب کنید. این مقاله باید جدید ( حداکثر 3 سال گذشته ) و ترجیحا ISI باشد.
در انتهای ترم دانشجو باید موارد زیر را تهیه و ارائه نماید:
1- ارائه یک گزارش متنی
2- ارائه یک فایل پاورپوینت بصورت شفاهی در 15 دقیقه و 5 دقیقه برای سئوال و جواب.
3- یک مقاله ( بصورت ایده جدید و یا مروری) - پیشنهاد انجمن
4- یک CD حاوی موارد فوق
در صورت پذیرش مقاله در کنفرانس و یا مجله نمره اضافه در نظر گرفته می‌شود. ( قاعدتا در اکثر دانشگاه اعمال می شود )
دانشجوها دقت کنند گزارش متنی و مقاله در سطح کارشناسی ارشد باشد و مطالب باید جدید، علمی و دقیق و نکات و اصول نگارشی رعایت شده باشد. ضمنا توجه داشته باشید که برخی نشریات نامعتبر می باشند و نباید مقاله ای برای آنها ارسال گردد. لیست این نشریات هر ساله در سایت وزارت علوم منتشر می‌شود.به سایت وزارت علوم و تحقیقات و فناوری مراجعه کنید جهت دریافت جدیدترین لیست ها.
الف) گزارش متنی
• مطالب درس سمینار باید با فرمت پایان نامه بوده و لا اقل 40 صفحه باشد و شامل سه فصل اولیه پایان نامه (کلیات طرح تحقیق یا بیان مسئله، مفاهیم تحقیق، ادبیات و پیشینه تحقیق و روش شناسی تحقیق) غیر از فصل یافته های تحقیق (روش پیشنهادی) و نتیجه گیری و پیشنهادها (ارزیابی نتایج) باشد.
• تعداد مراجع حداقل 20 رفرنس (مرجع) کتاب یا مقاله معتبر و جدید (فارسی یا غیر فارسی) استفاده شود. حتی الامکان دو سوم مقالات معتبر (ژورنال ISI ) باشد.
• برای مرجع نویسی بهتر است از نرم افزار Endnote استفاده شود.
• برای رسم نمودارها از Excel و شکل ها از Visio استفاده شود.
• برای جلوگیری از غلط تایپی و نگارشی، از نرم افزار ویراستیار استفاده گردد. (تصحیح با این نرم افزار یک به یک انجام شود)
ب) فایل پاور پوینت جهت ارائه شفاهی
این فایل می بایست حداکثر در 30 اسلاید تهیه شده و در زمان 15 دقیقه به طور کامل و قابل فهم و طبق اصول ارائه شفاهی ارائه شود ( 5 دقیقه برای پاسخ گویی به سئوالات است ).
نکاتی در مورد فایل پاورپوینت:
• سعی کنید رنگ زمینه اسلاید ها روشن و ترجیحا سفید باشد و در صفحه نخست نام دانشگاه،نام گروه، عنوان سمینار، نام ارائه دهنده،و... باشد. ابتدا و انتهای سمینار (تشکر) می تواند با توجه به فصلی که در آن هستید هم نوا باشد.
• فونت مناسب و پررنگ برای کل اسلاید ها استفاده کنید، اسلایدهای استاندارد را از لینک زیر دانلود کنید.
دانلود ppt های استاندارد
• فهرست مطالبی که قرار است در سمینار به آن اشاره کنید را در اسلاید دوم درج کنید.
• تمامی شکل‌ها، نمودارها و عبارت‌هایی که از منبع دیگری آورده شده است باید منبع آن در همان محل ذکر شود.
• در اسلایدها از شکل زیاد استفاده شود.
• بهتر است عنوان هر اسلاید نشان دهد که مربوط به کدام موضوع از فهرست مطالب است.
• اسلاید ها باید تیتروار باشد و تنها به مطالب اشاره شود تا مانع از متن خوانی شنونده گردد.
• در صورتی که از فرمول در اسلایدهای خود استفاده می‌کنید، توضیح کامل پارامترهای فرمول فراموش نشود.
• از هر شکل، نمودار، فرمول و . . . نتیجه بگیرید و سپس به اسلاید بعد بروید.
• هر مرجع را در زمانی که در اسلاید به آن شماره می‌رسید، اشاره کنید تا مخاطبین بدانند کدام مرجع است. برای مثال به شماره مرجع اشاره کنید و بگویید "دکتر .... در مقاله ... این نمودار را ارائه کرده است". به این ترتیب مخاطبین بدون مراجعه به فهرست مراجع شما متوجه می‌شوند این مرجع اثر کیست.
• در اسلاید آخر نتیجه گیری و سپس پیشنهادات خود را بیان کنید.
• در قسمت نتيجه‌گيري بهتر است هم مزايا و هم محدوديت‌هاي یا معایب کار ذكر شود.
• لیست مراجع باید در انتهای پاورپوینت ذکر شود.
• اسلاید ها باید حاوی شماره صفحه (صفحه چند از چند) باشد. بصورت: 30/4
معیارهای ارزش یابی سمینار:
1- سطح علمی و کاربردی سمینار
2- نحوه تنظیم و تدوین مطالب و حسن نگارش
3- نحوه تجزیه و تحلیل، بیان چالش های موضوع، بحث و نتیجه‌گیری نهایی
4- نحوه و میزان استفاده از منابع، به روز بودن و کیفیت آنها
5- نحوه ارائه و میزان توانایی دانشجو در پاسخ به سوالات مخاطبین در جلسه دفاعیه.
