سوزش مقعد چیست؟

شاید شما هم احساس سوزش مقعد هنگام مدفوع را تجربه کرده باشید؛ یا حتی زمانی که مدفوع نکرده اید و در شرایط نرمال هستید سوزش یا حتی قرمزی در ناحیه رخ داده باشد؛ سوزش مقعد یک احساس ناخوشایند در ناحیه رکتوم و انتهایی راست روده است که ممکن است برای هر فردی رخ دهد. اما این موضوع را کمتر کسی برای پزشک بازگو می کند. سوزش مقعد، رکتوم یا راست روده به هیچ عنوان بیهوده نبوده و قطعا در اثر عامل دیگری به وجود می آید که در ادامه با برخی از علتهای آن آشنا خواهیم شد.
علت سوزش مقعد

به طور کلی مقعد یا رکتوم ناحیه ای بسیار حساس است که محل خروج مدفوع و قسمت انتهایی راست روده است که با کوچکترین تحریک، فرد با واکنش درد، سوزش، خارش یا حتی خونریزی رو به رو است. همانطور که گفته شد سوزش مقعد به هیچ عنوان بی علت نبوده و حتما در اثر عامل دیگری به وجود می آید. می توان گفت برخی از این عوامل، بیماری های مقعدی هستند که بخش عمده ای از علائم این چنینی نظیر سوزش مقعد را در بر دارند؛ بواسیر، شقاق، زگیل تناسلی، فیستول و… از عمده ترین و شایع ترین بیماری های مقعدی هستند که سوزش مقعد را به همراه دارند.


سوزش مقعد ناشی از بواسیر

هموروئید یا همان بواسیر، یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی است که در اثر تورم عروق انتهایی رکتوم به وجود آمده و دارای انواع هموروئید داخلی و خارجی نیز می باشد. این بیماری در اثر تکرر یبوست، اسهال، مشکلات گوارشی و همچنین با گذشت زمان حادتر شده و علائم شدید و بسیار جدی مانند سوزش مقعد، خارش، درد و حتی خونریزی را نیز به همراه دارد.

سوزش مقعد در اثر شقاق

شقاق مقعد نیز یکی از دردناک ترین و شایع ترین بیماری های مقعد می باشد که در اثر ایجاد زخم، یا خراش کوچک در این ناحیه به وجود می آید. شقاق یا فیشر مقعد نیز در اثر یبوست یا اسهال مکرر به وجود آمده و با ایجاد فشار در این ناحیه باعث ایجاد زخم می شود. درمان این زخم ها گاهی و در صورتیکه بسیار سطحی باشند؛ با دارو یا پماد امکان پذیر بوده و در غیر این صورت می بایست تحت معاینه و درمان پزشک متخصص قرار گیرد.

اسهال یا یبوست

یبوست به حالتی از مدفوع گفته می شود که بسیار سفت است و به سختی از دهانه مقعد برای خارج شدن عبور می کند. همین موضوع و ساییده شدن مقعد باعث ایجاد سوزش، خارش و درد شدید در این ناحیه می گردد و تکرر آن نیز باعث ایجاد بیماری های جدی و قابل توجهی می شود. در مقابل سوزش مقعد ناشی از اسهال نیز از شل بودن مدفوع نشات گرفته که باز هم می تواند سوزش مقعد را به همراه داشته باشد.

انگل یا کرمک

انگل یا کرمک از سایر علت های سوزش مقعد یا حتی خارش در این ناحیه هستند که معمولا در کودکان به چشم می خورد. البته نا گفته نماند که این بیماری تنها در کودکان به چشم نخورده و بزرگسالان نیز ممکن است به آن دچار شوند.
برخی از علائم کرمک یا انگل که سبب سوزش مقعد نیز می شوند عبارت اند از:

  • خارش بسیار شدید در شب
  • ناآرامی و بی قراری
  • درد های زیر شکمی
  • سوزش ناحیه مقعد

زگیل مقعد

زگیل مقعد که در اثر ابتلا به ویروس hpv (اچ پی وی ) و برقراری رابطه جنسی ( تماس پوستی) به وجود می آید؛ یکی از دلایل جدی سوزش مقعد می باشد. این بیماری نه تنها به راحتی قابل درمان نبوده و بلکه عدم توجه به آن پراکندگی و گسترش زگیل ها را نیز به همراه دارد.
عدم رعایت بهداشت یا عفونت

رعایت بهداشت برای ناحیه تناسلی یا مقعدی یک امر بسیار مهم و حیاتی به شمار رفته و بی توجهی به آن عواقب جدی به همراه داشت. برای مثال عدم شستشوی مقعد پس از مدفوع، یا بی توجهی به تعویض لباس زیر بخصوص در فصول گرمی چون تابستان امکان عفونت یا حتی عرق سوز شدن مقعد و نواحی دیگر را به همراه دارد.
چگونه علت سوزش مقعد را تشخیص دهیم؟

به طور کلی تشخیص علت سوزش مقعد، در توان بیمار نیست؛ چرا که گاهی این سوزش ممکن است داخل رکتوم بوده و در اثر عواملی چون انگل، کرمک یا حتی بواسیر داخلی رخ داده باشد. بنابراین بهترین راه برای رسیدن به یک تشخیص دقیق و واضح، مراجعه به یک متخصص بیماری های مقعدی می باشد که با داشتن علم و تجربه کافی در این زمینه علائم شما را برطرف نماید.
برخی از روشهای بررسی و معاینه مقعد که میتواند علت سوزش را به طور قطعی بیان کنند عبارت اند از:

  • سونوگرافی
  • کولونوسکوپی
  • رادیو گرافی

روشهای درمان سوزش مقعد

به طورکلی درمان سوزش مقعد، وابستگی با این موضوع که سوزش در اثر چه عواملی رخ داده باشد دارد. برای مثال اگر فرد در اثر وجود هموروئید دچار سوزش مقعد شده باشد، تنها راه درمان آن انجام لیزر بواسیر است که بیماری را به طور قطعی درمان می کند. و یا در صورتیکه سوزش در اثر عرق سوز شدن رخ داده باشد، کمک گرفتن از دوش یا حمام نشیمنگاهی بسیار مناسب است.
دارو و پماد سوزش مقعدی

بسیاری از پماد ها و داروهایی برای سوزش و علائم مقعدی وجود دارند که می توانید از آنها کمک بگیرید. اما فرد بیمار باید بدانید استفاده از این دارو یا پماد ها برای ناحیه مقعد تحت شرایط خاصی بوده و استفاده بی رویه یا مخرب از آنها حتی منجر به بروز عوارض نیز می شوند.
به طور کلی برخی از پماد هایی که هنگام بروز سوزش مقعد می توانید از آنها استفاده کنید عبارت اند از:

  • پماد لیدوکائین: دارای خاصیت بی حس کنندگی بوده و قابلیت درمان ریشه ای بیماری را ندارد
  • هیدروکورتیزون: نوعی پماد ضد حساسیت، سوزش و خارش است
  • شیاف آنتی هموروئید: در صورت ابتلا به هموروئید داخلی یا سوزش داخلی مقعد
  • پماد آنتی هموروئید: آنتی هموروئید نیز همانطور که از نامش پیداست قابلیت بهبود و رفع علائم ناشی از هموروئید را داراست
  • پماد نیتروگلیسیرین: جهت بهبود و نرم کردن پوست حساس ناحیه مقعد مورد استفاده قرار می گیر
  • پماد رکتول

توجه فرمایید که مقدار دوز مشخص و طبق دستور داشته باشید تا دچار مشاهده عوارض این دارو ها نشوید؛ همچنین در صورتیکه بیماری شما بسیار حاد باشد، استفاده از این پماد ها برای سوزش مقعد بی تاثیر بوده و مسئولیت استفاده از آنها بر عهده خود شماست.